Evlilik uzun bir yol. Pek çok farklı duyguyla çıkılır bu yola. Dünü, bugünü, yarını benzemez birbirine. Tıpkı bizim gibi yol da devinir değişir her gün. Deniz kenarında huzurla başlayan yol, bir şekilde yorucu yıpratıcı bir dağ yamacına çıkarabilir bizi. Ve evet, nasıl düze çıkacağımızı bilemediğimiz bir noktada akla en sık gelen fikirlerden biridir, yol ayrımı.
Günümüzde boşanma hala toplumun büyük kısmı tarafından olumsuz bir yaşam olayı olarak görülse de aslında sadece bir ‘yaşam olayı’dır, tıpkı evlilik gibi. Bunu olumsuz hale çevirebilecek şey ise detaylarda gizlidir.
Boşanma fikri pek çok farklı sebebe dayanabilir. Tatsız olan bir gerçeğin fark edilmesi, yabancılaşma, bitmek bilmeyen çatışmalar ve daha fazlası çifti boşanma düşüncesine götürebilir. Bireyler, sevecenliği yeniden kazanmaya da çaba gösterebilir. Eski güzel günleri düşünerek yeniden o günlere ulaşma çabasına da girebilir hatta bu çaba ilişkinin yerini bile alabilir ancak çoğunlukla bu çabalar sonuçsuz kalacaktır çünkü aslında mesele ilişkinin eskimesi değil ilişkinin borularının tıkanmasıdır. Bu boruların açılması ise ancak sistem dışından bir müdahale ile mümkün olmaktadır. Çift terapisi bu bağlamda önem taşımaktadır.
Her iki taraf da yolları ayırmada hemfikir ise bu durumu sağlıklı yönetebilmek için çift terapisine başvurabilirler. Evliliğin geleceği konusunda fikir birliği yok ise çifti biraz daha zorlu bir süreç bekliyor olabilir. Öfke, öfkenin sağlıksız ifade edilişi, suçlayıcı tonun artması, tartışmaların sıklaşması yolcuları zorlayıp tüketebilir. Bazen de inkar ilişkinin içinde kol gezebilir. Bu da süreci daha da zorlaştırabilir.
Yaşanan tatminsizlik, yabancılaşma ya da tatsız olan gerçeğin fark edilmesi sonucunda pek çok çift terapiye başvurur. Bazen ilişkinin yeniden işlevselliğine kavuşturulması adına, bazen ise boşanma sürecinin daha sağlıklı ilerlemesi adına çalışılır. Terapi sürecinde çiftin ayrışma-farklılaşmasında birbirlerinin üzerine yıkılmasına engel olunca; boşanma da kolaylaşmakta, ilişki de düzelebilir olmaktadır.
Boşanma kararı ile yasal işlemler başlatılır ve bununla birlikte değişen yalnızca medeni durum olmayacaktır. Yaşanan ev, maddi imkanlar, duygusal yatırımlar, belli sosyal bağlantılar değişikliğe uğrayabilir. Yolun ayrıldığı tek şey duygusal partner değildir. Bu değişiklikler sonucu rahatlama da yaşanabilir, bir yas süreci de kapıda olabilir.
Boşanmanın çevreye açıklanması bireyleri strese sokan unsurlardan biri olabilir. Bu konunun direkt etki alanında olmayan kişilere açıklanması şart olmadığı unutulmamalıdır. Kişi, kendini ne zaman hazır hissediyorsa o zaman açıklama yapmalı ve açıklamasındaki içeriği kendisi belirlemelidir. Gelen ısrarlı soruların ve çevrenin merakının bireyleri yönlendirmemesine dikkat edilmelidir.
Çiftin çocuğu/çocukları varsa, bu durum onu da ilgilendirdiği için boşanma evresinde ayrı yaşanacağı açıklanmalıdır. Çocuklara açıklama yapılırken anne ve baba birlikte de olabilir ancak bazı durumlarda birlikte açıklama konusunda ısrarcı olunmasına gerek yoktur. Anne ve babanın yan yana gelip ilişkileri hakkında konuştuklarında öfke patlamaları yaşama veya karşılıklı sözel sataşma ihtimali varsa, ya da yoğun bir duygulanım yaşanması söz konusu olacaksa ebeveynlerin ayrı ayrı açıklama yapmaları uygun olabilir. Çocuk ile konuşurken çocuktan özür diler bir ton tercih edilmemelidir. Bu yaşam olayını normalleştirmek ve dramatik konuşmalardan kaçınmak çocuklara iyi gelecektir. Çocuklara bundan sonraki yaşamlarının nasıl olacağı konusunda gerekli açıklamalar yapılmalıdır. Boşanmanın sebebi gibi aslında sadece ilişkiyi yaşayan bireyleri ilgilendiren içeriklerden çocuklar uzak tutulmalıdır.
Boşanmanın sonuçlanması ile yeni aktivitelere katılma, yeni arkadaşlıklar edinme, yeni yaşam biçiminin oturtulması ve varsa çocuklar için günlük bir rutinin oturtulması kişilere iyi gelir. Kararlı olma, geleceğe dönük iyimser bir bakış açısı, yeni yaşam için coşku boşanan bireylerde görülür. Ancak bunun aksi de görülebilir.
Boşanma akabinde belli bir zaman kat edildikten sonra, bireyler psikolojik olarak boşanmayı tamamlarlar. Kimliklerini yeniden sentezlerler. Yeni yaşam biçimlerine alışırlar. Yeni bir duygusal ilişkiye hazır hale gelirler. Boşanma sonrası, beklenen bu hedeflere ulaşılması her birey için farklılaşmaktadır. Bu süreç ortalama 1-2 yıl alabilmektedir. Terapötik müdahale ile bu zaman kısaltılabilmektedir.
Çiftler boşanma öncesi süreçte terapiye geldiklerinde boşanma fikrinin olgunlaşması bakımından aynı noktada olmayabilirler. Terapist ilişkinin durumuna göre öncelikle bir dönem ayrı evlerde yaşamayı ancak görüşmelerin devam etmesini; ya da boşanma fikrinin bir dönem ertelenmesini ancak ayrı yaşamayla birlikte ilişkisel bir ayrılık önerebilir. Bu noktada tabii ki kararı veren danışanlardır. Danışanların kararları doğrultusunda ilişkinin onarılıp kalitelerinin artırılmasına ya da boşanma sürecinin aile içindeki her birey açısından daha sağlıklı ve güçlü atlatılmasına çalışılacaktır.
*Görsel Sinem Aydoğan’a aittir.
senayaydogan.wordpress.com
